Romaanse
St.-Eligiuskerk
Oudekerkstraat in
Ettelgem
Sedert
1911 doet deze grotendeels Romaanse constructie geen dienst meer als bidplaats.
Ze is gelegen op een zandrug. Het
oorspronkelijke uitzicht van de kerk (twaalfde - veertiende eeuw) is nog
duidelijk zichtbaar : een driebeukige basilicale vorm met koor en absis.
Oorspronkelijk was de absis recht afgesloten.De arcaden scheiden de middenbeuk van de zijbeuken. De noordzijde van
deze galerij is overduidelijk nog Romaans en in veldsteen opgetrokken. De zuidzijde heeft slechts twee gotische
bogen die op een natuurstenen zuiltje rust.Het zadeldak van de middenbeuk lag hoger, wat nog duidelijk zichtbaar is
door bouwrestanten op de torenflank. De stoere toren met een merkwaardige
overgang naar de kubusvormige bovenstructuur dateert uit de veertiende
eeuw. De sacristie werd in de
zeventiende eeuw opgetrokken.
Door de bouw van een nieuwe
parochiekerk (begin twintigste eeuw) kwam de Romaanse kerk leeg te staan. Het scheelde niets of die werd volledig
afgebroken omstreeks 1930-1931. Zo
verdween bijna het volledige schip en de mariale kapel. In samenwerking met de Koning Boudewijnstichting
en de Dienst voor Monumentenzorg van de Vlaamse Gemeenschap werd deze Romaanse
kerk in 1986-1988 door het stadsbestuur gerestaureerd. Tijdens de zomermaanden
lopen er geregeld tentoonstellingen. In deze ruimte vinden ook andere culturele
manifestaties plaats (voordrachten, concerten…). Momenteel zijn er plannen om de bidplaats opnieuw
te renoveren.
St.-Eligiuskerk
Dorpsstraat in Ettelgem
Deze driebeukige bidplaats met
transept, diep koor en twee nevenkoren werd vanaf 1909 opgetrokken in
neogotische stijl. De leiding berustte
bij de Brugse architect Alfons de Pauw. Tot de voornaamste kunstwerken, die
afkomstig zijn uit de Romaanse kerk van ettelgem, behoren een
zeventiende-eeuwse preekstoel, twee biechtstoelen en een paar schilderijen uit
de zeventiende eeuw. Ook de doopvont en het tabernakel komen uit de vroegere
kerk.
O.-L.-Vrouwekerk
Mariastraat
Het neogotische monument heeft een
basilicale vorm en werd in 1874 ontworpen door architect P. Buyck. Voordien
stond hier een Romaanse bidruimte. In deze kerk bevindt zich het schrijn van de
H. Arnoldus, die de nabijgelegen maar bijna volledig verwoeste St.-Pietersabdij
stichtte. In de glasramen en in het beeldhouwwerk van een zijaltaar worden
taferelen uit het leven van deze heilige afgebeeld. In de middenbeuk werden de
wapens van de abten geschilderd. Merkwaardig is het vijftiende-eeuwse
devotiebeeld van O.-L.-Vrouw-van-Foy en enkele gedenk- en grafplaten. Op het neogotische portaal prijkend e beelden
van de HH. Arnoldus en Petrus en bovenaan die van Maria als Onbevlekte
ontvangenis. De toren van de kerk werd
in 2010-2011 gerestaureerd. In 2011 werd
een beiaard met achttien klokken in deze toren geplaatst.
Abdijhoeve
Marktstraat 1
Door de zeventiende-eeuwse
schilderachtige toegangspoort komt de bezoeker op de binnenkoer van de
abdijhoeve. Deze witgekalkte langsbouw is één van de laatste overblijfselen van
de voormalige Sint-Pietersabdij. De hoeve werd in de negentiende eeuw grondig
verbouwd en aangepast. Aan de oostzijde
bevindt zich een steen met wapen van Karel Gheleyns (+ 1677), de vermoedelijke
bouwheer. Interessant is ook de
duiventoren uit de vijftiende eeuw, die later werd verbouwd.
Abtsgebouw - RAM
Marktstraat 25
Naast de hoeve blijft de
achttiende-eeuwse prelaatswoning van deze Sint-Pietersabdij over. De
constructiedatum (1756) is in de gevel vastgelegd door de muurankers. Het
gebouw in classicerende vormgeving, werd opgetrokken tijdens het abbatiaat van
Maurus Eloy. Het gebouw werd in jaren 2007-2008 gerestaureerd en
gerenoveerd. Hier is nu het Romeins
Archeologisch Museum (RAM) gevestigd met een unieke collectie Romeinse
voorwerpen.
Oudenburg behoorde namelijk tot de
voornaamste castella die door de Romeinen waren opgericht ter verdediging van
de Noordzeekust. Naast de versterkingen vonden archeologen ook een uitgebreid
grafveld. Dit museum bevat deze collectie Romeinse voorwerpen die vooral uit de
vierde eeuw dateren en die in Oudenburg werden opgegraven. Merkwaardig zijn de
fibulae, glazen vazen en kruiken. Het geheel werd didactisch uitgebouwd met
maquettes, sprekende poppen enz.
In het bezoekerscentrum over de geschiedenis
van de abdij wordt een witstenen basreliëf waarin links Sint-Arnoldus, in
wapenuitrusting en met bisschopsattributen werd afgebeeld, en rechts,
Sint-Jacob-van-Compostela bewaard. Ook
een aantal andere voorwerpen in verband met de geschiedenis van de
St.-Pietersabdij zijn er ondergebracht.Het museum is open vanaf de week voor de Paasvakantie tot en met eind
oktober. Op maandag is het gesloten. Hier kunnen ook verschillende boeken en
brochures over de geschiedenis van Oudenburg en over de Romeinen worden
aangeschaft.
De bijhorende tuin werd in de jaren
2009 aangelegd en is historisch geconcipieerd.Stukken ervan verwijzen naar de structuur van de voormalige abdij.
Kapelletje aan het Vrijboompje
Op deze plaats stond in de
Middeleeuwen een galg. Iemand die kon ontsnappen en een boom met een
O.-L.-Vrouwebeeldje bereiken was een vrij persoon. Het verklaart meteen de naam
van dit kruispunt.
Sint-Michielskerk
Pastoriestraat in Roksem
Deze moderne, functionele zaalkerk
met losstaande klokkentoren werd gebouwd in 1964. De doopvont is een
twaalfde-eeuws bekken in witte mergelsteen. De parochie behoort tot de oudste
van Vlaanderen. Naast de kerk prijkt een modern vredesmonument van de hand van
de Brugse kunstenaar Pieter Boudens.
Archeologische site Roksem
Langs de Oude Brugseweg, bijna op de
hoek met de Zeeweg werd een archeologisch park met het tracé van de vroegere
Romaanse kerk aangelegd. Hier stond ooit één van de eerste parochiekerken van
Vlaanderen. Een maquette toont het vermoedelijke uitzicht van de vroegere
bidplaats. Vergeten we niet dat Roksem tot de oudste parochies van deze streek
behoort.
Sint-Audomaruskerk
Gistelsesteenweg in Westkerke
De Sint-Audomaruskerk is een
driebeukige neogotische pseudo-hallenkerk met achthoekige geklasseerde toren
die vroeggotische kenmerken vertoont.Dergelijke torens zijn typisch voor de streek. De torenhelm is uitgevoerd naar een ontwerp
van architect Pierre Buyck, circa 1875-1877.De toren werd in 1994 gerestaureerd.Ze leunt aan bij een neogotische kerk uit de jaren 1914-1915, gebouwd
naar een ontwerp van de architect Jules Carette. Een drietal merkwaardige
schilderijen en meubilair uit de achttiende en negentiende eeuw sieren het
interieur. Let er vooral op het houten doksaal in classicerende stijl.
Kapellen
Daarnaast zijn er zeer veel
kapellen. Het gaat vooral om neogotische
kapellen, zoals in de Kapellestraat (Oudenburg), in de Dorpsstraat (Ettelgem),
Oudekerkstraat (Ettelgem), Oudebruggeweg (Westkerke) …
Oudenburg bezit ook het kleinste
kapelletje in West-Vlaanderen (Klemenskerksestraat).
En verder zeer veel veldkapellen (bv.
Kwadeweg).
Devotiekapel ’t Pompje
(Clemensheulestraat)
Enz.
Die lijst is niet volledig
Kerkelijke folklore
Oudenburg heeft één reus: Sint-Arnoldus, patroon van
Oudenburg.
Kerkelijke Oudenburgse streekproducten
Er zijn nu eenmaal streken die
dankzij hun ligging, hun klimaat en hun aardse rijkdom over een uitzonderlijke
waaier aan smaakvolle streekproducten beschikken. Oudenburg is zo’n voorbeeld. Doordat de H. Arnoldus, patroon van de
brouwers en uitvinder van het bier, er ooit in de elfde eeuw langskwam, mocht
een rijk gevuld aanbod aan streekbieren niet ontbreken. Naast het donkeramberkleurige
Sint-Arnoldusbier van een zestal graden, kan je ook hoger mikken. In het museum kan je verder ook je tong laten
strelen door een stukje overheerlijke Sint-Arnolduscake.